خیر و نه خیر
آدمهای عوام جامعه گاه حرفهایی را می زنند و استدلالهایی را می آورند که حتی به فکر آنهایی که مدعی دانش و سواد هستند خطور هم نمی کند.
برای روشن شدن قضیه از شما عزیزان می خواهم به این حکایت که کاملاً واقعی می باشد توجه کنید و اما حکایت : چنین می گویند که : سالها قبل یکی از همشهریان "اهالی بندرکنگ" مسافرتی به شیراز داشته و حال برای گشت و گذار یا امری دیگر به این مسئله کاری نداریم اما یکی از روزها همشهری ما گذرش به سوپرمارکتی در این شهر "شیراز" می افتد و برای خرید به داخل فروشگاه میرود . فروشنده از او می پرسد آقا : شما چیزی می خواستید؟ و بلافاصله جوابی همراه با سوال از همشهری می شنود: بله شما گلاب دارید ؟ فروشنده نگاه مختصری به قفسه های مغازه اش می اندازد و پاسخ میدهد : خیر آقا .
اما بشنوید جواب مشتری "همشهری ما" در خصوص خیر گفتن فروشنده : پس از اینکه فروشنده کلمه خیر را بر زبان جاری می کند همشهری ما می گوید: اگه خیره پس دو شیشه برای من بیارید ! فروشنده با با تعجب و تاسف سری تکان داده و می گوید : بنده خدا می گویم خیر ، نیست ، لا ، آخه به چه زبونی بگم که متوجه بشی ؟ و مشتری میگوید: به همان زبان اولی که گفتی خیلی هم خوب بود . شما گفتید خیر ... برادر عزیز ! و میدانید که خیر هم خیر است و برکت ، خوبی است و نعمت در شهر ما اینگونه فکر می کنند و می گویند اینجانب نمی دانم پس از پاسخ همشهری ما فروشنده چه تحلیلی از موضوع نمود و آیا قانع شد یا نه ؟
اما دوستان و یاران همراه در زبان و بیان فارسی دو واژه خیر و نه خیر وجود دارد که واژه ی خیر به تنهایی خود به معنای پاسخ منفی نیست بلکه نشانه و حتی به منزله پاسخی مثبت است و اگر بخواهیم این واژه را به پاسخی منفی تبدیل کنیم باید کلمه نه را جلو و در آغاز وازه خیر بیاوریم تا خیر به نه خیر تبدیل و برای پاسخ منفی دادن و یا منفی کردن جمله مناسب گردد.
برای مثال خدمت شما عرض کنم : اگر از ما سوال شود آیا امروز به بازار رفته اید ؟ و ما اگر به این سوال بخواهیم پاسخ منفی بدهیم می گوئیم: نه رفته ام چون وجود کلمه نه است که نشان می دهد پاسخ منفی می باشد و کلمه رفته ام به تنهایی نشانه پاسخ مثبت و انجام فعل رفتن را میدهد . اصولاً اگر خیر به تنهایی به معنای پاسخ منفی می باشد . چه نیازی است که در زبان فارسی کلمه و یا واژه ای بنام نه خیر وجود داشته باشد؟ همان کلمه خیر هم مختصر است و هم بیانش راحت تر !
عبدالله فریدی
